Arabulucu, karar vermek yerine tarafların anlaşmasına yardımcı olur ve çözüm önerileri sunabilir. Taraflar, arabuluculuk sonucunda uyuşmazlığın çözümüne karar verebilir veya anlaşmamayı tercih edebilir.
Tahkim ise bir yargılama sürecidir. Hakemler, tarafların anlaşmazlıklarını çözer ve verilen kararlar mahkeme ilamı hükmündedir. Hem arabuluculuk hem de tahkim, mahkemelere göre avantajlar sunarak uyuşmazlıkların daha kısa sürede ve daha az maliyetle çözülmesine yardımcı olabilir.
Med-Arb ise arabuluculuk ve tahkim yöntemlerini birleştiren bir çözüm yoludur. Taraflar önce arabuluculukla uyuşmazlığın çözümünü deneyerek anlaşabilirler, ancak arabuluculuk başarısız olursa tahkim yoluyla çözüm aranır. Bu yöntemde hem barışçıl bir çözüm sağlanır, hem de kesin bir sonuca ulaşma imkanı mevcuttur.
İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) ile arabuluculuk merkezleri arasındaki işbirliği protokolleriyle Med-Arb yöntemi yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Med-Arb, uyuşmazlık çözümünde önemli bir alternatif olarak öne çıkmaktadır.
Devlet yargısı, tarafların seçme hakkı olmadan yargılama usulünü belirlerken, tahkimde taraflar hakemleri seçebilir ve arabuluculukta taraflar arabulucuyu seçebilirler. Ayrıca, arabuluculukta uygulanacak hukuk kuralları, tarafların tercihine bırakılırken, devlet yargısında bu tercih söz konusu değildir.
Arabuluculuk ve tahkim, taraflara daha hızlı, daha ucuz ve daha etkili bir çözüm sağlayabilmesi açısından avantajlar sunarken, devlet yargısının uzun süren yargılama süreçleri ve sınırlı seçim imkanları nedeniyle tercih edilmezliği vurgulanmıştır.
| DEVLET YARGISI |
TAHKİM |
ARABULUCULUK |
| Taraflar mahkemeyi seçemez. Milyonluk bir ticari davanıza yeni atanmış, tecrübesiz hakim/ler ilk davaları olarak bakabilir. |
Taraflar hakem/leri seçer. Böylece doğru ve adil karar vereceğine inandıkları kişi/lerin uyuşmazlığı çözmesini sağlayabilirler. |
Taraflar arabulucuyu seçebilir. Arabulucu karar vermez. Tarafların uyuşmazlığı çözmelerine yardımcı olur. |
| Taraflar yargılama usulünü seçemez. Yargılama çok uzun sürmekte ‘geciken adalet adalet değildir’ sözünü hemen her gün söylememize neden olmaktadır. |
Taraflar yargılama usulünü seçebilir. Bu sayede uyuşmazlık özelinde en doğru, kısa ve ucuz çözümü sağlayacak yöntemi belirleyebilirler. |
Arabuluculuk bir yargılama değildir. Tarafların uyuşmazlıklarını kendilerinin çözmesini amaçlayan bir müzakere sürecidir. |
| Taraflar hangi maddi hukuk kurallarının uygulanacağını seçemez. |
Taraflar uygulanacak hukuku seçebilir. |
Uyuşmazlığın herhangi bir hukuka göre çözümü zorunluluğu yoktur. Örneğin bir tazminat ödemesi yerine; sadece bir özür dileme ile uyuşmazlığın çözülmüş sayılacağına taraflar karar verebilir. |
Arb.Av.Musa Sağ